Toba Gölü, Endonezya'nın Sumatra adasının kuzey kesiminde yer alan büyük ve doğal bir göldür. Yaklaşık 100 kilometre uzunluğunda, 30 kilometre genişliğinde ve 505 metre derinliğe sahiptir. Sumatra'nın kuzeyinin ortasında, yaklaşık 900 metre rakımda bulunan göl, Endonezya'nın en büyük gölü olmasının yanı sıra, dünyanın en büyük volkanik gölü olarak da bilinir. Barisan Dağları'nda yer almakta ve ortasında 50 kilometre uzunluğunda ve 15 kilometre genişliğinde Samosir Adası bulunmaktadır. Göl, toplamda 1.140 kilometrekarelik bir alanı kaplar ve sularını Asahan Nehri aracılığı ile doğudaki Malakka Boğazı'na boşaltır. Kuzey Sumatra'nın daha az gelişmiş bölgelerinin sanayileşmesi için gerekli enerjiyi sağlamak amacıyla, Asahan Nehri üzerinde 1980'lerde bir dizi hidroelektrik santral kurulmuştur. Nehrin gölden ayrıldığı noktada, 1984 yılında işletmeye açılan bir alüminyum fabrikası bulunmaktadır.

Toba Gölü, yaklaşık 69.000-77.000 yıl önce gerçekleşen ve büyük çevresel değişikliklere yol açan devasa bir volkanik patlamanın izlerini taşır. Bu patlama, son 25 milyon yıl içinde dünyada meydana gelen en büyük volkanik olaylardan biri olarak kabul edilir. Toba felaket teorisine göre, bu patlama insan nüfusu üzerinde küresel etkiler yaratmış, o dönemde yaşayan insanların büyük bir kısmını öldürmüş ve dünya çapında insan popülasyonunun genetik yapısını etkilemiştir. Özellikle Doğu Afrika ve Hindistan'da ciddi nüfus daralmalarına neden olduğu düşünülmektedir. Patlamanın tam tarihi bilinmemekle birlikte, kül birikimleri kuzey yazında gerçekleştiğini göstermektedir. Patlama, muhtemelen iki hafta sürmüş ve ardından gelen volkanik kış, ortalama küresel sıcaklıklarda birkaç yıl içinde 3.0-3.5°C'lik bir düşüşe yol açmıştır.

Kuzey Sumatra'da yer alan Toba kaldera kompleksi, Sumatra volkanik cephesi ile bitişik dört çakışan volkanik kraterden oluşur. Dördüncü ve en genç kaldera, dünyanın en büyük Kuvaterner kalderasıdır ve üç eski kalderanın kesişim noktasında yer alır. Jeolojik tarihinde meydana gelen en büyük patlayıcı volkanik olaylardan biri olan bu patlama, Toba tüfü olarak bilinen yaklaşık 2.800 km³ yoğun kaya eşdeğeri piroklastik malzeme salmıştır. Bu patlamanın ardından, yeni kaldera içinde yeniden boyutlanmış bir kubbe oluşmuş ve uzunlamasına bir grabene ayrılmış iki yarım kubbe katılmıştır. Göl bölgesinde en az dört koni, dört stratovolkan ve üç krater gözlemlenebilir. Kalderanın kuzeybatı kenarındaki Tandukbenua konisi seyrek bitki örtüsüne sahiptir ve birkaç yüz yıllık genç bir yaşa işaret eder. Kalderanın güney kenarındaki Pusubukit Hill Center yanardağı, deniz seviyesinden 1.971 metre yükseklikte olup solfatolik olarak aktiftir ve bir Jeoloji Koruma Alanı olarak belirlenmiştir.

Toba Gölü çevresinde yaşayan insanların çoğu, etnik olarak Batak halkına mensuptur. Geleneksel Batak evleri, belirgin çatılar (her iki ucunda birer teknenin pruvası gibi yukarı doğru eğri) ve renkli dekorları ile dikkat çekmektedir. Batak kültürü, zengin müzik, dans ve el sanatlarıyla ünlüdür. Bölge halkı, tarım ve balıkçılık yaparak geçimlerini sağlar.

Toba Gölü'nün florası, çeşitli fitoplankton türleri, ortaya çıkan makrofitler, yüzen makrofitler ve batık makrofitleri içerir. Çevredeki kırsal alan, yüksek dağlık bölgelerdeki Sumatran tropikal çam ormanlarını da içeren yağmur ormanları ile kaplıdır. Fauna, zooplankton ve bentik hayvanların çeşitli türlerini içerir. Göl, besin değeri bakımından zayıf olduğu için yerli balık faunası nispeten azdır ve tek endemik tür Rasbora tobana'dır. Diğer yerli balık türleri arasında Aplocheilus panchax, Nemacheilus pfeifferae, Homaloptera gymnogaster ve Channa gachua yer alır. Göl ayrıca, çeşitli kuş türlerine, sürüngenlere ve amfibik canlılara da ev sahipliği yapmaktadır.

Toba Gölü, hem doğal güzellikleri hem de jeolojik ve tarihi önemi ile dikkat çeken bir yerdir. Endonezya'nın en büyük ve dünyanın en büyük volkanik gölü olan Toba, çevresindeki zengin kültürel ve biyolojik çeşitlilik ile de öne çıkmaktadır. Bu göl, bilimsel araştırmalar için büyük bir ilgi kaynağı olmanın yanı sıra, turizm açısından da önemli bir destinasyondur.