Ülkemizin en büyük krater gölü özelliğine sahip olan Nemrut Gölü, dünyanın en büyük ikinci krater gölüdür. İsmini M.Ö. 2100 yılında yaşamış Babil Kralı Nemrut'tan almıştır. Jeopolitik konumu itibariyle Nemrut Gölü, Van Gölü havzasının batı kısmında, Tatvan, Bitlis, Ahlat ve Güroymak arasında yer almaktadır. Nemrut Gölü, volkanik patlamalar sonucunda oluşmuştur. Derinliği 100 metre civarında olup, en derin noktasının 155 metre olduğu uzmanlarca tespit edilmiştir.

Nemrut Gölü'nün çevresinde yer alan sıcak sular ve kaplıcalar, volkanik ve tektonik faaliyetlerden kaynaklanmaktadır. Kar ve yağmur sularıyla beslenen kaynak suları soğuk ve tatlıdır. Yapılan su tahlillerinde Nemrut Gölü'nün suyunun renksiz, kokusuz, berrak ve içilebilir nitelikte olduğu gözlemlenmiştir. Suyu radyoaktivite açısından normal sınırlar içerisindedir. Nemrut Gölü'nün suyunun yapısı, canlıların bu gölde yaşamasını sağlamaktadır. Nemrut Gölü'ne 1986 yılında bırakılan az miktarda aynalı sazan balığının kısa süre içerisinde çoğalmasıyla çevre halkının geçimini balıkçılıkla sağlamasına ciddi anlamda katkı sağlamaktadır.

Nemrut Gölü, mikro klima özellikleri göstermektedir. Bunun temel sebebi, yağış ve buharlaşmanın gölde dengeli bir biçimde oluşmasıyla göl suyunun sabit kalmasını sağlamasıdır. Burada farklı bölgelere ait bitkilerin bir arada yaşamaya devam etmesi, göl seviyelerinin hemen hemen sabit kalması, yağış ve buharlaşma dengesinin kurulmuş olması, buranın bir mikro klima özelliğine sahip olduğunu göstermektedir.

Nemrut Gölü'nün oluşumunun, Doğu Anadolu bölgesinde tektonik sıkışma nedeniyle gelişen bir genişleme çatlağı ile oluştuğu düşünülmektedir. Doğu Anadolu'nun jeolojik dönem ve geçmişi incelendiğinde, önceleri Muş havzası ile birleşik olduğu bilinmektedir. Yanardağın devasa akıntılarıyla oluşan Rahva düzüyle birbirinden ayrılarak Van Gölü'nün şu anki haline gelmiştir. Uzmanların yapmış olduğu araştırmalar neticesinde Nemrut Dağı oluşmuştur. Böylelikle Nemrut Gölü'nün ana yapısı hatları oluşmuştur. Nemrut Dağı, oluşurken 210 km³ volkanik maddeyi çevresine püskürterek Nemrut Gölü'nün oluşmasına katkı sağlamıştır.

Nemrut Yanardağı'nın ilk patlaması sonucunda ortaya çıkan madde 110 km³ olup yakın çevre içerisine çökelmiştir. Bu çökelmeden kaynaklı olarak Nemrut Gölü oluşmuştur. Nemrut Dağı'nın volkanik nedenlerden dolayı çıkan lavlarla yaklaşık 40 km²'lik bir yüzölçümüne sahip bir alan oluşmuştur. Bu yüzölçümünde Nemrut Gölü meydana gelmiştir. Nemrut Gölü, volkanik faaliyetlerin etkisiyle ortaya çıkmış tektonik bir göldür.

Nemrut Kalderası'nın tabanının yarısını oluşturan Nemrut Gölü, Nemrut Dağı'nın zirvesinde bulunmaktadır. Nemrut Dağı'nın zirvesinde ikisi sürekli ve üçü mevsimsel olmak üzere beş göl bulunmaktadır. Nemrut Gölleri'nin büyük olan kısmı, yarım ay şeklindeki bir görünüme sahip olan Nemrut Gölü'dür. Bu göl ortalama 100 metre derinliktedir. Gölün kuzeybatı kısmındaki bir noktada 155 metre derinlik uzmanlarca ölçülmüştür. Nemrut Gölü'nün en önemli özelliği, dışa akışının bulunmamasıdır.

Nemrut Gölü'nde yapılan ıslah çalışmaları sayesinde ciddi anlamda balık üretimi sağlanmıştır. Bu balık üretimi sayesinde bölge halkı geçimine destek sağlamakta ve balık ticareti artmaktadır. Bu durum, bölge halkı açısından önemli bir geçim kaynağı oluşturmaktadır. Ayrıca, Nemrut Gölü, doğa harikası olarak birçok yerli ve yabancı turisti kendine çekmektedir. Bu da turizm açısından bölge halkının kazanç sağlamasına ve bölgeye sıcak para girişinin artmasına katkıda bulunmaktadır.

Nemrut Gölü'nün oluşumu, tektonik hareketler sonucudur. Bu tektonik hareketler ve kırılmalardan kaynaklı olarak çok sayıda termal tesis sayesinde sıcak kaplıcalar halk kullanımına açılmıştır. Bölge halkının kullanmış olduğu bu kaplıcalar, şehir dışından hatta ülke dışından misafirler çekerek bölge halkının maddi anlamda kalkınmasını sağlamaktadır.

Haritada Nemrut Gölü