{ "title": "Baykal Gölü", "image": "https://www.goller.gen.tr/images/baykal-golu.jpg", "date": "21.01.2024 13:13:33", "author": "merve gündoğdu", "article": [ { "article": "
Baykal Gölü'nün her şeyden önce en önemli özelliği dünyadaki en derin göl olmasıdır. Sibirya'nın Mavi Gözü olarak tanımlanan bu göl Sibirya'nın güney kesiminde Irkutsk, Oblast ve Buryatya arasında kalan bölgede yer almaktadır. Yüz ölçümü yaklaşık olarak adalar hariç 31.722 kilometre karedir. Gölün çevre uzunluğu 636 kilometre, en geniş yeri ise 79,5 kilometredir. Gölün taban kısmı deniz seviyesinin yaklaşık olarak 1285 metre altında yer almaktadır. Gölün dibinde yer alan tortul kayaçların yaklaşık 7 kilometre kalınlıkta olduğu sanılmaktadır. Bu durum da gölün yeryüzündeki en derin yarıklardan biri olduğu gerçeğini gün yüzüne çıkarmaktadır. Baykal Gölü, 25-30 milyon yıl olduğu tahmin edilen yaşıyla jeolojik olarak en eski göllerden biri olarak bilinmektedir. Tarihte kullanılan adları, Lamu, Beihai, Tengis, Baigal, Baikal şeklindedir. Yeryüzünde yalnızca Ladoga Gölü ve Baykal Gölünde tatlı su foklarının yaşadığı kabul edilmektedir. Yeryüzündeki içme suyunun yaklaşık %20'sinin bu alanda olduğu bilinen bir gerçektir. Rusya, göl üzerine yapılacak çalışma ve araştırmalar için göle özgü denizaltı yapılmıştır. Derinliği yaklaşık olarak 1,5 kilometredir. Gölde sadece bu bölgeye özgü endemik balık çeşitleri yaşamaktadır. Gölün kendine mahsus bir ekosistemi vardır. Baykal Gölü'nün üstünde uzandığı derin çukur, tektonik olup, kırılma ile oluştuğu sanılmaktadır.

Türkçe olduğu bilinen Baykal sözcüğünün, zengin göl anlamına gelmektedir. Gölün kıyı kesimleri Türklerce çok eski dönemlerde iskan edilmiş olup, tahminen Bayırkular adlı Türk boyunun bu bölgede yaşamış olduğu sanılmaktadır. Ayrıca Tatar dilinde Bayakhal (Büyük deniz) anlamında gelmektedir. Bu göle Ruslar ise Sviatoj More yani Kutsal Deniz adını vermişlerdir. Böyle denilme sebebi ise bu bölgede daha önce yaşayan Baryatlar adlı Moğol kavminin bu bölgede dini törenler yapmasından ileri gelmektedir. Baykal Gölü sularının duruluğu ve hafifliği ile nam salmıştır. Baykal Gölü'nü bazılarının oldukça büyük olduğu 336 kadar akarsu beslemektedir. Bu akarsulardan en büyükleri, kuzey tarafından göle dökülmekte olan Yukarı Angara Irmağı ile, 1100 kilometre boyunca Hangay Dağlarının sularını biriktirerek gelmekte olan ve güneydoğu kesiminden göle dökülen Selenga Irmağıdır. Gölün ayağı ise Yenisey Irmağının sol kolu olan Angara Irmağı'dır. Ruslar, Angara Nehir üzerinde 1956 yılında; Irkutsk yakınlarında büyükçe bir hidroelektrik santralı kurmuşlardır.

Bu gölde en büyükleri Olhon Adası olmak üzere 18 ada bulunmaktadır. Gölün oluşumunu etkileyen tektonik olaylar, bugün de zaman zaman meydana gelmektedir. Baykal Gölü'nün batı kesimleri dik, doğu kesimleri kayalık ve sarp özelliktedir. Ama doğu kesimlerinde kıyı kordonu ile sıralanmakta olan bir kıyı ovası da bulunmaktadır. İklim yönünden gölün güney ve orta kısımlarına sene boyunca yaklaşık olarak düşük derecelerde sıcaklık görülmektedir. En yüksek sıcaklık çoğunlukla Eylül ayında yaşanmaktadır. Nadir olarak sene boyunca sıcaklığın 10 dereceyi bulduğu zamanlar da yaşanmaktadır. Gölün çevre iklimini de etkilemesiyle beraber yazları serin, kışları daha soğuk geçmektedir. Her sene aralık ayının sonuna doğru gölün yüzeyi kısmı donmaya başlar ve buz tutar. Mayıs ayına kadar buzlarla kaplı olarak kalmaktadır. Ancak bu olay ulaşıma mâni olamamaktadır. Yaz ayı boyunca küçük gemiler aracılığıyla yapılmakta olan ulaşım, kışın ayında ise buzlar üzerinde kızaklarla yapılmaktadır.

Baykal Gölü, hayvan ve bitki çeşitliliği açısından oldukça zengindir. Araştırma sonuçlarına göre; 1700 bitki ve hayvanın yaşadığı tespit edilmiştir. Bu canlıların 1083 adedi dünyanın hiçbir yerinde yaşamamaktadır. Bu 1700 rakamının 773 tanesi bitki, 210 tanesi tek hücreli canlı, 710 tanesi de diğer farklı türden hayvandır. Baykal Gölünde bazı balık çeşitlerinin sınırlandırılmış olmasına karşın balıkçılık gelişmiş bir meslek grubudur. Ayrıca göl üzerinde sallar yardımı ile bilhassa kereste taşımacılığı yapılmaktadır.

Haritada Baykal Gölü." } ] }